Hugleiðingar um íbúaþróun í Austur-Skaftafellssýslu

0
469

Eftir kosningu um sameiningu sveitarfélaga varð Sveitarfélagið Hornafjörður til árið 1998 og þá sameinuðust öll sveitarfélögin í Austur-Skaftafellssýslu í eitt, en árið 1994 höfðu þrjú þeirra, Höfn, Nes og Mýrar, sameinast í sveitarfélagið Hornafjarðarbæ.
Undirrituðum fannst að forvitnilegt gæti verði að skoða íbúaþróun í Austur- Skaftafellssýslu á þessum 24 árum sem liðin eru. Ég beindi sjónum mínum einkum að þremur atriðum.

  • Íbúafjöldi og skipting milli dreifbýlis og þéttbýlis.
  • Aldurskiptingu íbúanna.
  • Fjölda íbúa með erlent ríkisfang.

Þau gögn sem vitnað er hér til eru í öllum tilfellum sótt í gagnagrunn Hagstofu Íslands og miðast samkvæmt upplýsingum Hagstofunnar við 1. janúar ár hvert.

Íbúafjöldi og skipting milli dreifbýlis og þéttbýlis

Í ársbyrjun 1998 voru íbúar 2476. Þeim átti eftir að fækka umtalsvert og fæstir voru íbúarnir í ársbyrjun 2010 þegar þeir voru 2086. Í ársbyrjun 2022 voru íbúarnir 2450 og hafa því þrátt fyrir þó nokkra fjölgun á síðustu árum ekki enn náð þeirri tölu sem var í ársbyrjun 1998.
Hjá Hagstofunni er hægt að skoða íbúaþróun eftir póstnúmerum og þegar það er gert kemur í ljós að í póstnúmeri 780, þ.e. þéttbýli á Höfn voru íbúar 1830 árið 1998, en 1789 árið 2022. Á sama hátt voru íbúar í póstnúmeri 781 alls 537 í ársbyrjun 1998, en 433 í ársbyrjun 2022. Í póstnúmeri 785 – Öræfum – er hins vegar umtalsverð fjölgun. Þar voru íbúar 109 árið 1998, en 228 árið 2022 og hefur íbúafjöldinn í Öræfum því meira en tvöfaldast á tímabilinu. Á myndinni sem hér fylgir með má sjá þróun íbúafjöldans í hverju póstnúmeri um sig á umræddu tímabili.

Aldursskipting íbúanna

Ekki er síður áhugavert að skoða aldursskiptingu íbúanna. Árið 1998 voru börn á leikskólaaldri – þ.e. 0 til 5 ára – 281 eða 11% af íbúum, Börn á grunnskólaaldri – þ.e. 6 til 15 ára voru 423 eða 17% af íbúum, en íbúar 70 ára og eldri voru 180 eða 7% af íbúum.
Árið 2022 voru börn á leikskólaaldri 159 eða 6% af íbúum, börn á grunnskólaaldri 257 eða 10% af íbúum og eldri borgarar 70 ára og eldri voru 247 eða 10% af íbúum.
Mesti fjöldi á leikskólaaldri var 1998, árið 2004 voru grunnskólabörn flest, eða 439, en eldri borgarar flestir 2021 eða 248.
Þessi þróun í aldursskiptingu er samt ekki mjög frábrugðin því sem gerst hefur í landinu í heild, en árið 1998 voru börn undir 16 ára aldri alls 26% af íbúafjölda landsins samanborið við 28% hjá okkur, en íbúar 70 ára og eldri voru þá 8% í landinu öllu samanborið við 7% hjá okkur. Í ársbyrjun 2022 voru börn undir 16 ára aldri 20% af íbúum landsins samanborið við 16% hjá okkur, en eldri borgarar 10% eins og hér.

Fjöldi íbúa með erlent ríkisfang:

Loks er það fjöldi íbúa með erlent ríkisfang. Upplýsingar um það eru frá árunum 2009 til 2021 á vef Hagstofunnar.
Árið 2009 voru erlendir ríkisborgarar 110 eða 5% af íbúafjöldanum í heild. Þeim hefur fjölgað umtalsvert og árið 2021 voru þeir 560 og voru þá 23% af íbúafjöldanum.
Á sama tíma hefur íslenskum ríkisborgurum fækkað um 100. Voru 1980 árið 2009, en 1880 árið 2021.

Ekki er það ætlun mín að reyna að túlka ofangreindar staðreyndir sérstaklega, en glöggt má sjá hve mikilvægir þeir erlendu ríkisborgarar, sem kosið hafa að setjast hér að, eru fyrir atvinnulíf og byggðina í heild.
Einnig kemur glöggt fram sú breyting sem orðið hefur á aldursskiptingu íbúanna og hve mikið íbúum yngri en 16 ára hefur fækkað hlutfallslega.

Hermann Hansson